İlaç Endüstrisi Dijital Dönüşüm Hikayesi | Birgi Mefar Başardı
Halit Gündüz
Firma Hakkında
1963 yılında Birgi Sanayi A.Ş.’nin kuruluşuyla başlayan ve hızla büyüyen Birgi Mefar Grubu, günümüzde steril ilaç üretimi için primer cam ambalaj üretimi, steril ilaç üretim hizmeti ve ilaç dağıtım hizmet birimlerini içermektedir. Birgi Sanayi, primer cam ambalaj olarak, ampul ve flakon üretim yaparken; Mefar İlaç Sanayi, steril enjektabl ilaçların üretim hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet göstermektedir.
Birgi Mefar Grubu, yaklaşık on yıl önce dijitalleşme çalışmalarına başlamış ve özellikle steril enjekte edilerek üretim yaptığı alanlarda sektörün öncü firmalarından biri olmayı hedeflemiştir. Üretim ve tedarik zincirlerini geliştirmek amacıyla akıllı teknolojilere yatırım yaparak, yapısında dijital platformların entegrasyonunu sağlamış; müşteri deneyimini, üretim etkinliğini ve maliyetleri optimize etmeye odaklanmıştır.
ProManage
MES - MOM
İhtiyaç Sebepleri
Birgi Mefar’ın dijitalleşmeye karar vermesinde çeşitli faktörler etkili olmuştur:
- Akıllı işletme olma hedefi: Birgi Mefar, Türkiye’nin geliştirdiği, yetiştirdiği en akıllı işletme olma kararı almıştır. Bu hedefi gerçekleştirmek için akıllı uygulama katmanı, akıllı teknoloji ve dijital platformda var olma gibi üç ana bileşene ihtiyaç duyulmuştur.
- Operasyonel kontrol ve güvenilirlik ihtiyacı: Şirket, üretim operasyonlarını anlık ve gerçek zamanlı yönetme, daha iyi kontrol etme ve hem Türk sanayisine hem de müşterilerine güvenilir bir firma olduğunu kanıtlama arayışında olmuştur.
- Yasal mevzuatlar ve diğer gereklilikler: İlaç sektörünün diğer sektörlere göre daha az serbest olması, yasal mevzuatlar, global denetimler ve kalite gereklilikleri gibi dış etkenler dijitalleşmeyi zorunlu kılmıştır. Özellikle enjektabl ürün üretimi gibi telafisi olmayan süreçlerde güvenilirlik ve hata payının olmaması kritik önem taşımaktadır.
- Verimlilik artışı ve maliyet düşürme: Şirketin her biriminin doğru sonuçlara ulaşmasını sağlamak, verimliliği artırmak, karar verme süreçlerini kolaylaştırmak, işletme maliyetlerini düşürmek ve uyumluluk maliyetini azaltmak hedeflenmiştir.
- Çalışanların sesini duyma: Üretimde çok çalışıp, çok üreten ancak ne ürettiğini, nasıl ürettiğini ve hangi zorlukları yaşadığını geri dönüp anlatmaya çalışan insanların sorunlarını anlamak ve onlara daha yakın olmak istenmiştir.
- Karmaşık üretim yapısı: Bir fasoncu firma olarak yüze yakın müşteri ve iki yüze yakın farklı ürünle çalışılması, hatların yüzde yüz kapasiteyle çalıştırılma zorunluluğu, manuel takip ve izlemeyi çok meşakkatli hale getirmiştir. Bu karmaşıklık, her şeyin online izlenmesi ve veri alınması ihtiyacını doğurmuştur.
- Zamanın doğru kullanımı: İlaç sektöründe zamanın önemi çok büyük olduğu için, zamanın doğru ve verimli kullanılması gerekliliği dijitalleşme kararında etkili olmuştur.
Tercih Motivasyonu ve Önemli Detaylar
Birgi Mefar’ın dijitalleşme yolculuğunda ProManage ‘i tercih etmesindeki temel motivasyonlar ve önemli detaylar şunlardır:
- Şeffaflık ve güvenilir veri: Tercih edilecek sistemlerin çok şeffaf ve açık olması, güvenilir veri kullanması, hiç kimsenin müdahale etmediği sistemler olması ve online izlenebilirlik sunması temel beklenti olmuştur.
- Yönetim kurulu ve ekip motivasyonu: Yönetim kurulu da dahil olmak üzere tüm ekibin ortak bir hedefe kilitlenebilme becerisi, kararın hızla alınmasını sağlamıştır. Bu durum, şirketin stratejisinin ne kadar sağlam konulduğunu ve şirketteki 32 yıllık aidiyet hissinin bu tür döngüleri nasıl var ettiğini göstermektedir.
- Mevcut sistemlerle entegrasyon: Mevcut kurumsal sistemlerin verimli kullanımı ve bunların entegrasyonu için ProManage gibi IoT teknolojilerinin kritik olduğu belirtilmiştir.
- Deneyimlerin önemi: Halit Gündüz’ün Abdi İbrahim’deki benzer sistem deneyimleri, Birgi Mefar’da da dijitalleşmenin önemini vurgulamıştır. Orada elde edilen yüzde yetmişin üzerinde OEE (Genel Ekipman Etkinliği) hedefi, Birgi Mefar için de bir standart olarak belirlenmiştir .
- Esneklik, Entegrasyon, Şeffaflık ve Hız İhtiyacı: Genel olarak, ilaç sektörünün artan ihtiyaçları, Birgi Mefar’ı esnek, entegre, şeffaf ve hızlı bir altyapıya sahip sistemleri tercih etmeye yöneltmiştir. ProManage’ın bu özellikleri sağladığını belirtmişlerdir.
Yaşanılan Tecrübeler
Dijitalleşme sürecinde Birgi Mefar’ın karşılaştığı ve yönettiği tecrübeler şunlardır:
- ERP ve diğer sistemlerin entegrasyonu: Şirkette kullanılan SAP, Q-DMS (kalite yönetim sistemi), LIMS (laboratuvar bilgi yönetim sistemi) ve Maximo (bakım yönetim sistemi) gibi sistemlerin entegre bir şekilde kullanılması sağlanmıştır.
- Üretim süreçlerinin anlık izlenmesi: ProManage sistemi devreye alındıktan sonra, makinelerin (ambalaj, üretim, tablet makineleri) etkinliği, bakım, tamirat, temizlik ve üretim süreleri gibi tüm detaylar anlık olarak izlenmeye başlanmıştır.
- Performans takibi ve eğitimle iyileştirme: Her makinenin OEE (Overall Equipment Effectiveness) grafikleri incelenerek, vardiyalar arası performans farklılıkları tespit edilmiş ve düşük performans gösteren operatörlere makine başında özel eğitimler verilmiştir. Bu durum, operatörlerin dijitalleşmeye karşı olumsuz bir reaksiyon göstermemesi aksine hevesle yaklaşmasını sağlamıştır.
- Otomatik bakım planlaması: Önceden teknisyenlerin manuel olarak yaptığı ve insan hatasına açık olan bakım periyotları takibi, ProManage ile otomatik hale getirilmiştir. Sistem, çalışma saatlerini otomatik sayarak, bakım zamanı yaklaştığında Outlook üzerinden otomatik mail atmış, geçtiğinde ise alarm çalmaya başlamıştır.
- Çalışan katılımı ve motivasyonu: Çalışanların, sistemin sağladığı faydaları (kendi performanslarını görme, işlerini iyileştirme fırsatı) fark etmeleriyle pozitif yönde değişim yaşanmıştır. Özellikle operatörlerin sistemden gelen verilerle kendi iyileştirme önerilerini sunmaları, şirketin değişen kültürünü yansıtmıştır.
- Hızlı karar alma mekanizmaları: Önceden manuel veri toplamanın 24 saat süren bir süreç olduğu belirtilirken, şimdi beş dakikada rapor alınıp günlük (hatta saatlik), toplantılarda değerlendirilerek hızlı aksiyon alınabilmektedir.
- Görsel yönetim (Andon): İşletmede Andon gibi görsel yönetim sistemlerinin sayısının artırılmasıyla, bölüm çalışanlarının (mavi ve beyaz yaka) anlık olarak ne durumda olduklarını görmeleri sağlanmış, bu da ciddi bir motivasyon kaynağı olmuştur.
ProManage Neler Kazandırdı
ProManage, Birgi Mefar’a önemli katkılar sağlamıştır:
- Operasyonel verimlilik ve kontrol: Üretim operasyonlarının IoT altyapısına dayalı dijital araçlarla anlık ve gerçek zamanlı yönetilmesi sağlanmıştır. Akıllı fabrika uygulamaları kullanılarak operasyonel yönetimde etkinlik artırılmıştır. Makineleri sadece izlemeye başlamanın dahi en az yüzde onluk bir iyileşme sağladığı belirtilmiştir. Çünkü çalışanlar kendi performanslarını gördüklerinde iyileştirme önerileriyle gelmeye başlamışlardır.
- Maliyet tasarrufu:
- Zaman tasarrufu: “Zaman paradır” prensibiyle, sistemler sayesinde zamanın etkin kullanılması sağlanmıştır.
- İş gücü tasarrufu: Aynı personel sayısı ile daha fazla üretim kapasitesine ulaşılması sağlanmıştır.
- Yeni yatırım ihtiyacının azalması: OEE artırılarak, örneğin üç vardiya yerine iki vardiyada üretimin gerçekleştirilmesiyle yeni yatırım yapmadan kapasite artırılmış, bu da maliyet açısından büyük kazanç sağlamıştır.
- Makine etkinliğinin artırılması (OEE): Makinelerin etkin kullanım verimlilikleri artırılmıştır. İlaç sektöründe OEE hedefi minimum %70, hatta %75 olarak belirlenmiş ve bu hedeflere ulaşılması sağlanmıştır.
- Üretim artışı ve karlılık: Makine kapasite kullanım oranlarının ve makinelerin gün içindeki kullanım miktarlarının artırılmasıyla satışlar artırılmış, bu da doğrudan karlılığa yansımıştır.
- Kalite ve hata azaltımı: Güvenilir veri kullanımı ve online izleme sayesinde hatalı veri kullanımı engellenmiş, bu özellikle steril enjektabl ilaç üretimi gibi kritik alanlarda hayati önem taşımaktadır.
- Bakım süreçlerinin iyileştirilmesi: Otomatik bakım takibi sayesinde bakım periyotları manuel hatalardan arındırılmış, bakım gecikmeleri engellenmiştir.
- Yalın üretim ve sürekli iyileştirme (Kaizen): SMED uygulamaları sayesinde kalıp değiştirme ve temizlik süreleri minimize edilmiş, bu sayede daha fazla süre katma değerli üretime ayrılmıştır. Toplanan veriler sadece izlemekle kalmayıp, çözüm önerileri üretmek ve sürekli iyileştirme (Kaizen) faaliyetleri başlatmak için kullanılmıştır.
- Çalışan motivasyonu ve yetkinlik gelişimi: Operatörlerin performanslarını görmeleri, kendi iş süreçlerini iyileştirme önerileri getirmeleri ve hevesle sisteme dahil olmaları sağlanmıştır. Makine başında yapılan hedefli eğitimlerle operatörlerin yetkinlikleri artırılmıştır.
- Rekabet avantajı: Bu tarz sistemlerin kullanılması, rekabette dengeyi değiştirmekte ve kullanmama tercihinin riskli olduğu belirtilmektedir. Sistem, sektörel bir ihtiyaç haline gelerek şirkete önemli bir rekabet avantajı sağlamıştır.
Sonuçlar
Birgi Mefar’ın ProManage tercihi, “bu ülkenin yetiştirdiği en akıllı işletme olma” stratejik vizyonu ile şekillenmiştir. Bu dijitalleşme hamlesi, operasyonel süreçlerde zaman ve maliyet tasarrufu, makinelerin etkin kullanım oranlarında (OEE) artış ve online izlenebilirlik gibi somut kazanımlar sağlamıştır. En önemlisi, çalışanların sisteme aktif katılımı ve motivasyonlarıyla sürekli iyileştirme kültürü pekişmiş, şirketin rekabet gücünü artırarak sektörde denge değiştiren stratejik bir adım olmuştur.